Bebeklerde diş çıkarma dönemi tüm ebeveynler tarafından merakla beklenen ve genellikle zorlu geçen fizyolojik bir süreçtir.
Bebeklerde ilk dişler 6-9 ay arasında çıkmaya başlar. Bu süre bebeğinizin gelişimine bağlı olarak daha erken veya daha geç olabilir ve bu da büyük ölçüde genetik faktörlerle ilişkilidir. Ebeveynlerin diş çıkarma periyodu bebeğe de yansır. Bu nedenle her bebeğin diş çıkarma zamanı farklı olabilir.
Bebeklerde ilk diş en erken ne zaman çıkar derseniz ortalama 3. ya da 4. aylar diyebiliriz. Dişlerin erken çıkmasının zor tarafı ise bebeğin yaşı nedeniyle ağız hijyenini sağlamaktaki güçlüktür.
Bazı bebekler bir veya birkaç dişi çıkmış olarak doğabilir (bu dişlere Natal Diş denir) veya doğduktan hemen sonra ağzında diş çıkabilir (bu dişler sallanan dişlerdir ve bebeğin yutmaması, soluk borusuna kaçmaması v.s. için çocuk diş hekimi tarafından çekilmesi gerekir).
Bazı bebeklerin ise 1 yaşında bile hala dişleri çıkmamış olabilir. 12-14. ayda diş çıkaran bebekler olabilir. Hipotiroidi, D vitamini eksikliği veya kemik iskelet sistemiyle ilgili bazı hastalıklar bebeklerin dişlerini geç çıkarmalara neden olabilir. Bu nedenle ebeveynlerin her bebeğin kendine özgü bir gelişim süreci olduğunun bilincinde olması gerekir. Ebeveynler Bebeklerin diş çıkarma dönemi ile ilgili kafalarına takılan soruları doktorlarına danışmalıdırlar.
Yaklaşık olarak dişlerin çıkma ve düşme zamanı aşağıdaki tabloda görüldüğü gibidir:
Diş Çıkarma ve Düşme Zamanları | ||
| Çıkma Zamanı | Düşme Zamanı | |
| Üst Ön Dişler | 6- 8 ay | 6-7 yaş |
| Üst Yan Dişler | 9-11 ay | 7-8 yaş |
| Üst Köpek Dişleri | 16-20 ay | 10-12 yaş |
| Üst Küçük Azılar | 12-16 ay | 9-11 yaş |
| Üst Büyük Azılar | 20-30 ay | 10-12 yaş |
| Alt Ön Dişler | 5-7 ay | 6-7 yaş |
| Alt Yan Dişler | 10-12 ay | 7-8 yaş |
| Alt Köpek Dişleri | 16-20 ay | 9-12 yaş |
| Alt Küçük Azılar | 12-16 ay | 9-11 yaş |
| Alt Büyük Azılar | 20-30 ay | 10-12 yaş |
Bebekler 3 yaşına kadar toplamda 20 adet süt dişi çıkarır. Bebeğinizin çıkardığı süt dişlerinin isimleri, yerleri ve sayıları aşağıdadır.
Her bebek özeldir ve farklı gelişim aşamalarını farklı zamanlarda tamamlarlar. Nitekim diş çıkarma dönemi de her bebekte farklılık göstermektedir. Bazı bebekler için bu dönem ağrısız ve rahat geçerken bazı bebekler için son derece huzursuz ve ağrılı olabilir (bu bebekler kilo kaybedebilir). Bebeklerin diş çıkarma dönemindeki huysuzlukları, diş çıkmadan birkaç hafta önce başlar. Bu döneme etki eden birçok faktör vardır. Mesela;
- Bebeğiniz sakin mi?, birazcık huysuz mu?
- Bebeğinizin değişime tepkisi nasıl?
- Bir şeyden rahatsız olduğunda veya hasta olduğunda ne yapıyor?
Bunları düşünüp ona göre davranmaya çalışırsanız ve bebeğinizin ne hissettiğini düşünebilirseniz ona daha iyi yardımcı olabilirsiniz. Bu dönemlerde anne ve baba olarak bebeğimize göstereceğimiz ekstra ilgi bebeğimizin psikolojisini olumlu yönde etkileyerek rahatlamasına yardımcı olur.
Diş Çıkarma Belirtileri Nelerdir
Bebeklerde diş çıkarma belirtileri değişkenlik gösterebilir. Peki bebeğimizin daha rahat diş çıkarabilmesi için ona nasıl yardımcı olabiliriz? En yaygın bebek diş çıkarma belirtileri şunlardır:
- Huzursuzluk,
- Huzursuzluğa bağlı iştahta azalma,
- Tükrük miktarındaki ve salyada artış,
- Sıklıkla diş etlerinde şişlik, ağrı ve kaşıntı,
- Hafif öksürük,
- Bebeğin ağzına sürekli olarak elini veya elindeki cismi götürmesi,
- Ellerini ısırma,
- 38 dereceye kadar ateş (Bu dönemde ateş sık sık kontrol edilmelidir. 38 derece üzerindeki ateş başka hastalıkların belirtisi olabilir. Doktor kontrolü gerekir),
- Kabızlık veya ishal (yine ishalin uzun sürdüğü durumlarda doktor kontrolü gerekir),
- Bazı bebeklerin yanak ve dudak kenarlarında oluşan ekstra kızarıklık, tahriş ve döküntüler,
- Huzursuzluktan dolayı uyku düzeninde bozulma, geceleri sık uyanma,
- Sık sık ağlama krizlerine girme ve
- Diş etinde görülen beyazlıktır.
Diş Çıkarma Belirtileri
Bu belirtilerin hepsi tüm bebeklerde görülmeyebilir. Bir veya birkaç tanesinin birlikte görülmesi bebeğinizin diş çıkarmaya başladığının işaretidir. Bu belirtiler süt dişlerini çıkarma döneminde olan bebeklerde görülür. 5 yaşından sonra süt dişlerini döküp kalıcı dişlerini çıkarmaya başlayan çocuklarda bu rahatsızlıklar görülmez. Sadece büyük azı dişlerinin çıkması sırasında ağrı olabilir.
Diş Çıkarma Döneminde Bebeğimizi Rahatlatmak için Neler Yapabiliriz
- Bu dönemde bebeğinizin ağrısını rahatlatmak için en iyi yöntem soğuk uygulamasıdır. Soğuk diş kaşıyıcılar (içi sıvı dolu olanlar tercih EDİLMEMELİDİR. Bebeğiniz ısırdığı zaman patlayabilir) bebeklerin ağrısını azaltmada etkilidir.
- Bebeğinizin diş etlerine ellerinizi güzelce yıkadıktan sonra masaj yapmak veya silikon parmak fırçalarının arka tarafıylada dişin çıkacağı bölgeye yavaşça masaj yapmak bebeğinizi rahatlatabilir.
- Havuç gibi yiyecekleri buzdolabında biraz beklettikten sonra bebeğinize verebilirsiniz. Fakat yiyeceklerin parçalanması ihtimaline karşı bebeğinizi gözetim altında tutmalısınız.
- Bebeklerin diş etlerine papatya çayı ile masaj yapılması da oldukça rahatlatıcı bir yöntemdir.
- Bebeğinize sarılın ve daha çok ilgi gösterin. Bebeğinize sarılmanız ona güven duygusu verecektir ve rahatlamasına yardımcı olacaktır.
- Diş çıkarma döneminde parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir. Fakat mutlaka doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır.
- Diş çıkarma döneminde bebeğin rahatlatılması ve yaşanan problemlerin azaltılması adına doktor tarafından reçete edilmemiş diş çıkarma tabletleri, benzokain ve benzeri maddeler içeren jeller, diş etlerini uyuşturan maddeler gibi uygulamalardan kaçınmak gerekir.
- Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 2014 yılında bebeklerde diş ağrısı için kullanılan %2 lidokain içerikli jellerin yan etkilere sebep olabileceği için kullanılmaması gerektiğini bildirmiştir. Bu dönemde soğuk uygulama ve parmak ile masaj yapılmasını önermişlerdir.
Dişleri çıkan bebeğin her gün diş bakımına ihtiyacı vardır. 2 yaşından önce macunsuz olarak fırçalama, diş fırçasıyla, temiz bir gazlı bez veya temiz bir tülbentle su ile fırçalanarak temizlenebilir. 2 yaşından sonra da macunla fırçalama yapmak gerekir. Çocuklar 2,5 yaşına geldiğinde ise diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Bebekler süt dışında ek gıda tüketmeye başladığında, süt dişlerinin daha sağlıklı olması için tatlı ve şeker yerine meyve, çiğ sebze gibi besinler tercih edilmelidir. Çocuğunuzu gazlı içecek, şekerleme, lolipop ve taze olmayan meyve sularından uzak tutmakta fayda vardır.
Bebeklerin diş çıkarmasıyla ilgili olarak doğru bilinen bazı yanlışlar vardır. Bunlardan ikisi son derece önemlidir. Ebeveynlerin bunları bilmeleri gerekir.
Birincisi; diş çıkarırken yüksek ateş olmasıdır. Subfebril ateş dışında yani koltuk altı 38’i geçmeyen ateşin nedeni diş çıkarma olamaz. Zaten diş çıkarma ateşi de sürekli olmaz. Diş ateşi kendiliğinden düşebildiği gibi ağrı kesici verdikten sonraki 24 saatte tekrar ateş görülmez. Ağrı kesiciden 4-6 saat sonra tekrar bebeğinizin ateşi çıkıyorsa bu başka bir hastalığın belirtisi olabilir. O yüzden bebeğinizin ateşi 38 derecenin üzerinde ise doktor kontrolüne götürmek gerekir.
İkincisi; dişleri geç çıkan bebeklerin bu durumunun D vitamini eksikliğinden kaynaklandığını düşünerek yüksek dozda D vitamini vermektir (yüksek dozda D vitamini böbreklerde kalsiyum birikmesi, kalsiyum kristalleri ve daha sonra da kalsiyum taşları oluşumuna sebep olabilir). Bu nedenle geç diş çıkaran bebeklere normal dozun üzerinde D vitamini verilmemelidir.
Sağlıkla ve Mutlu Kalın...😉
Yorumlar