Hastalıklardan korunmak için kullanılan etkili ve güvenilir yöntemlerin başında Aşı gelmektedir. Bu makalede Aşı Nedir? Doğumdan itibaren Bebek Aşıları Nelerdir? (Aşı Takvimi) Aşı bizleri hastalıklara karşı nasıl korur? Bebeğimizin sağlığı için yaptırılması tavsiye edilen bu aşılar nelerdir? gibi soruları cevaplamaya çalışacağım.
Aşılama ile hastalığa yakalanmadan önce vücudumuz mikrobu tanıyor ve bu mikroba karşı antikor geliştirerek bir savunma mekanizması oluşturuyor. Böylece bağışıklık sistemimizde güçlenmiş oluyor. Bebeklerimize doğumdan itibaren bulaşıcı hastalıklara karşı belirli dönemlerde aşılama yapılması gerekmektedir.
- Aşıların etkinliğine ve aşıları oluşturan bileşenlere karşı duyulan şüphe,
- Aşı ile önlenebilen hastalıkların hafife alınması,
- Aşıların faydalı olmadığı düşüncesi,
- Aşıların içeriği; Civa ve aliminyum gibi maddelerin insan sağlığına zararlı olduğu ve bu sebeple çocuklara zarar verdiği algısı (Dünya Sağlık Örgütü ve birçok uzman bu maddelerin zararının doz miktarı ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Yapılan çalışmalar sonucunda aşılarda bulunan civanın OTİZM ile aralarında bilimsel bir korelasyon olmadığını ve bu iddiaların doğru olmadığını bildirmişlerdir),
- Belirli bir kesim ise doğal bağışıklamanın hastalıklardan korunmada yeterli ve daha etkin olduğu görüşündeler.
Geriye dönük araştırma yaptığımızda bir çok salgın hastalığın önüne aşılama ile geçildiği görülmekte (Çiçek, kızamık gibi). Sağlık Bakanlığının sağlık istatistikleri yıllığındaki (https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html) verilere baktığımızda 2013 yılında kızamık ve sıtma vaka sayısında artış görülmekte. Son 4 yıla baktığımızda da yine Kızamık vaka sayısılarında artış görülmektedir.
Makaleyi hazırladığımız dönemde dünyayı etkisi altına almış olan Corona virüs salgınının önüne geçebilmek için tüm dünya bu virüse karşı etkin bir aşı geliştirmeye çalışmakta ve salgını önlemenin en etkili yolu olarak etkin bir aşı bulunmasını öngörmektedir.
Makaleyi hazırladığımız dönemde dünyayı etkisi altına almış olan Corona virüs salgınının önüne geçebilmek için tüm dünya bu virüse karşı etkin bir aşı geliştirmeye çalışmakta ve salgını önlemenin en etkili yolu olarak etkin bir aşı bulunmasını öngörmektedir.
Sizde kafanızda bebeğime aşı yaptırmalımıyım yoksa yaptırmamalı mıyım? tereddütü yaşıyor olabilirsiniz. Bu makale umarım aklınızdaki sorulara ışık tutabilir.
Son 1 yıldır uygulanmakta olan Menenjit aşısı da anne-babalarda kafa karışıklığı yaratmakta !!!
- Bu aşıyı yaptırmak gerekir mi?
- Dünya da uygulanıyor mu?
- Zaten menenjit aşısı yapılmıyor mu?
- Sağlık Bakanlığının aşı takviminde neden yok ve neden devlet karşılamıyor?
- Diğer ülkelerde uygulanıyor mu?
- Etkili mi? gibi...
Menenjit Nedir? Kaç Çeşit Menenjit Vardır?
Hemofilis influenza Tip b'nin sebep olduğu menenjitin aşısı Hib, Sağlık Bakanlığı aşı takviminde bulunmakta ve 2., 4., 6. ve 18. aylarda uygulanmaktadır. Fakat bu aşı meningokok mikrobuna karşı etkili değildir. Neisseria Menengitidis mikrobu çocukluk döneminde en sık menenjit yapan mikroorganizma tipidir. Bu Menigokok mikrobunun A, B, C,Y, W135 şeklinde alt tipleri vardır. Türkiye'de A, B, Y, ve W135 tipleri enfeksiyona neden olmaktadır.
Meningokok enfeksiyonunun A ,C, Y, W135 tiplerine karşı etkili olan meningokok aşısı ticari ismi ile Menactra veya Nimenrix'tir. 9. ay itibariyle uygulanır. 2 yaşından önce belirli aralıklarla 2 doz, 2 yaşından sonra ise tek doz olarak uygulanmaktadır.
Meningokok enfeksiyonunun B tipine karşı etkili olan meningokok aşısı ise ticari ismi ile Bexero'dur. Bu aşıda 3 ay ile 50 yaş arasında uygulanmaktadır. İlk dozu yapma yaşına göre farklı dozda uygulanmaktadır. Bu aşı İngiltere ve ABD'de gibi gelişmiş ülkelerde ücretsiz olarak aşı takvimine dahil edilmiştir. Türkiye'de ise Menectra 2013 yılından beri Bexero ise 2018 yılından beri uygulanmaktadır. Fakat henüz sağlık bakanlığının aşı takvimine girmemiştir. Bu sebeple özel aşı grubunda bulunmaktadır.
Rotavirüs Aşısı
Yine bir diğer özel aşı Rotavirüs aşısıdır. Rotavirüs özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda (2 yaş altında) ishale neden olan bir virüstür. İshal ciddi olabilir ve çok fazla oranda sıvı kaybı görülebilir. Çok fazla sıvı kaybı çocuklarda ölümlere yol açabilir. Yaygın olarak ateş ve kusmada görülebilir. Tüm dünyada 5 yaş altındaki bütün çocuklar en az bir kez hastalığa yakalanmaktadır. Bu nedenle yapılması önerilmektedir. 2. aydan itibaren 2 veya 3 doz şeklinde uygulanmaktadır.
Sağlık Bakanlığı doğumdan ilköğretimin sonuna kadar tüm çocukların bulaşıcı hastalık ve bazı kronik hastalıklara karşı aşılanmasını zorunlu tutmuştur. Bu aşı programı Aile Sağlığı Merkezleri ile özel hastanelerde ücretsiz olarak uygulanmaktadır.
Bebek Aşı Takvimi
 |
| T.C. Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi 2020 |
Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk Aşı Takvimine aşağıdaki linki kullanarak ulaşabilirsiniz.
https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi/
https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi/
Hepatit B Aşısı
Kronik hastalıklar grubundan Hepatit B aşısı 3 doz olarak kas içine uygulanır. İlk doz doğumdan hemen sonra, 2. doz 1. ay sonunda ve 3. doz 6. ay sonunda yapılmaktadır.
Aşı yapıldıktan sonra enjeksiyon yerinde ağrı ve hafif ateş görülebilir. Huzursuzluk, halsizlik, baş ağrısı görülebilir. Ciddi seviyede allerji çok nadir görülen bir yan etkidir.
BCG (Verem) Aşısı
BCG yani Verem Aşısı 2. ayın sonunda tek doz olarak sol kol üst bölmesine cilt içine uygulanır. Verem mikrobuna karşı ve ağır tüberkülozda bağışıklık sağlar.
Enjeksiyon yerinde 1,5-2 ay sonra iz bırakarak iyileşen cilt reaksiyonu oluşur. Bazı çocuklarda yara olmayabilir. Bu aşının tutmadığı anlamına gelmez. Çok nadir olarak lenf bezleri enfeksiyonu ve kemik enfeksiyonu görülebilir.
DaBT-IPA-Hib Aşısı
Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Poliovirüs ( Çocuk Felci ) ve Hemofilus Influenza Tip b ( Menenjit ) beşli karma aşısı 2. 4. 6. aylarda ve 18. ayda Rapel=Pekiştirme dozu olmak üzere 4 doz olarak kas içine uygulanır.
Polio aşısı 6. ve 18. ayda ağızdan ayrıca damla olarak verilir. DaBT-IPA aşısının İlköğretim 1. sınıfta Pekiştirme dozu yapılır. Erişkin Tipi Difteri ve Tetanoz aşısının ise İlköğretim 8. sınıfta pekiştirme dozu yapılmaktadır.
Polio aşısı 6. ve 18. ayda ağızdan ayrıca damla olarak verilir. DaBT-IPA aşısının İlköğretim 1. sınıfta Pekiştirme dozu yapılır. Erişkin Tipi Difteri ve Tetanoz aşısının ise İlköğretim 8. sınıfta pekiştirme dozu yapılmaktadır.
Aşı sonrası ateş, kas ağrısı, baş ağrısı ve iştahsızlık sıklıkla görülen yan etkilerdir. Enjeksiyon yerinde ağrı, şişlik ve kızarıklık görülebilmektedir.
Konjuge Pnömokok Aşısı (KPA)
Bebekleri ve çocukları pnömoni (zatüre) den korumak için yapılan bir aşıdır. KPA aşısı 2. 4. 6. aylarda ve 12. ayda Rapel=Pekiştirme dozu olmak üzere 4 doz olarak kas içine uygulanmakta idi. Ülkemizde uygulanan 13 bileşenli KPA aşısının etkililiğinin yeterli olduğu tespit edildiği için 05.12.2018 tarihinde Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Müdürlüğünün kararı ile 01.01.2019'tan itibaren doğan bebeklere KPA aşısı 2. 4. aylarda ve 12. ayda Rapel=Pekiştirme olmak üzere 3 doz olarak uygulanmaya başlamıştır.
Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik, orta
şiddette ve geçici ateş, baş ağrısı,
yorgunluk, iştah azalması, kas ağrısı, ürtiker ve çok nadir anaflaksi gelişmesi aşı sonrası görülebilecek yan etkilerdir.
Kızamık- Kızamıkçık- Kabakulak Aşısı (KKK)
Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) aşıları Aynı enjektörde yapılan 3'lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta (Rapel=Pekiştirme dozu) olmak üzere 2 doz olarak uygulanır.
2005 yılından beri Avrupa ülkelerinde yaşanan Kızamık salgınları nedeniyle 2012 yılından beri ülkemizde de bağışıklama çalışmaları yapılmakta fakat virüs dolaşımının halen devam etmekte olduğu bilindiği için T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün Bağışıklama Danışma Kurulunun kararı ile 08.11.2019 tarihinden itibaren 9 ay ve üzeri ile 12 aydan küçük olan bebeklere ilave 1 doz kızamık aşısı eklenmiştir.
2005 yılından beri Avrupa ülkelerinde yaşanan Kızamık salgınları nedeniyle 2012 yılından beri ülkemizde de bağışıklama çalışmaları yapılmakta fakat virüs dolaşımının halen devam etmekte olduğu bilindiği için T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün Bağışıklama Danışma Kurulunun kararı ile 08.11.2019 tarihinden itibaren 9 ay ve üzeri ile 12 aydan küçük olan bebeklere ilave 1 doz kızamık aşısı eklenmiştir.
Ateş, öksürük, kas ağrısı, eklem ağrısı, iştahsızlık, kızamık benzeri döküntüler, huzursuzluk, lenf bezlerinde şişme, çok nadir olarak kan sayımında düşüklük, beyin fonksiyonlarında bozulma ile seyreden ensefalopati ve anaflaksi olarak adlandırılan ciddi allerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
Hepatit A Aşısı
Kronik hastalıklar grubundandır.
Hepatit A aşısı 18. ayda ve 24. ayda kas içerisine 2 doz olarak uygulanır.
Hepatit A aşısı 18. ayda ve 24. ayda kas içerisine 2 doz olarak uygulanır.
Su Çiçeği (Varicella) Aşısı
Su çiçeği aşısı 1 yaşında cilt altına uygulanır.
Aşıdan sonra ateş, enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve hassasiyet olabilir. 1-3 hafta sonra az sayıda su çiçeğine benzer döküntüler görülebilir.
Yukarıda Aşılar hakkında bilinmesi gerekenleri kısaca anlatmaya çalıştım. Bu bilgiler ışığında bebeğinize aşı yaptırmak veya yaptırmamak yönünde karar sizin tabi ki... Açıkcası biz aşı yaptırmanın gerekli oluğu kanaatindeyiz ve tercihimizi oğlumuzun tüm aşılarını yaptırmaktan yana kullandık.
Sağlıkla ve Mutlu Kalın.....
Yukarıda Aşılar hakkında bilinmesi gerekenleri kısaca anlatmaya çalıştım. Bu bilgiler ışığında bebeğinize aşı yaptırmak veya yaptırmamak yönünde karar sizin tabi ki... Açıkcası biz aşı yaptırmanın gerekli oluğu kanaatindeyiz ve tercihimizi oğlumuzun tüm aşılarını yaptırmaktan yana kullandık.
Sağlıkla ve Mutlu Kalın.....
***Aşıların yan etkileri ile ilgili olarak bu yazdıklarım bilgi amaçlıdır. Herhangi bir durumla karşılaştığınızda doktorunuza başvurunuz lütfen!!!***
Yorumlar